Gutxieneko eskaririk gabe!
Egun, pertsona gutxi dago oiloa jaten ohituta. Gure arbasoen usadioa, gaur bitxikeria da. Zergatik?
Aldaketa honen funtza ulertzeko, ezinbesteko dugu oilo errulea zer den jakitea. Oiloa Gallus gallus-en etxekotutako azpi-espezie baten emea da. Arraza erruleak aurraultz asko jartzeko gizakiok aukeratutakoak dira, gainera. Esne gehiago ematen duten behiak, hazietan energia gehiago metatzen duten zerealak edo txakur otsanagoak aukeratu ditugun modu berberean lehenetsi ditugu. Oilo-arraza etxekotuak gero eta eraginkorragoak dira guretzat interesgarriak diren arraultzak erruten.
Oiloak arraultzak erruten emankorrak izateak ez dakar jateko erabilezinak izatea; izan ere, gutxi arte jaten genuen hegazti mota bakerrenetarikoa zen. Aintzina, hegazti-plater bat mahigainean izateko ondorengo hiru egoetariko bat gertatu behar zen:
Oilo erruleek 5 hilabete direnean hasten da ekoizten, eta 15 hilabete inguru denean errute erritmoa jeisten du. Momentu horretan oilo gazteagoek ordezkatuko dute, hauek errungo baitituzte arraultzak erritmo errentagarrian. Baztertzen diren oiloei "oilo zahar" esaten diegu.
Zer egin, baina, oilo zaharrekin? Primerako salda. Hori egiten zuten lehen, behintzat, gizentze-oilaskoak sortu genituen arte.
Gizentze-oilaskoak eta oilo erruleak azpi-ezpezie berberekoak dira, baina aurrenak ahalik eta denborarik laburrenean haragi gehien sortzeko aukeratu dituzte. Horren azkar hasten dira oilasko hauek, tabernan bi garagardo edatea baino merkeagoak direla. Harrigarria da, bereziki behinola oilasko-haragia luxu handia zela jakida.
Gizentze-oilaskoen presentzia zela eta, oiloen eskaria beherakada jasan zuen. Oiloek oilaskoek baino haragi urriagoa eta gogorragoa dute, bizitza luzeago eta aktiboagoaren ondorioz. Abere helduen haragia gozoagoa da, baina luzeago kozinatu beharrekoa; eta kozinatzeko denbora faltan gaude, gaur egun.
Gure planetak dituen baliabideak mugatuak direlaz jabetu gara, eta pertsona askok atzera pausu bat ematen ari gara, ondorioz. Kontsumitzaile batzuk, sakeletik haratago begiratuta, pixka bat gehiago ordaitzeko prest daude etikoki eta era jasangarrian hazitako animaiengatik bada. Honek, landa-oilaskoen eskaria areagotu du.
Halere, landa-oilaskoak baino bizi hobeagoa izan duten landa-oiloak zakarrontzian bukatzen dute. Baserritarren gehiengoak tasa bat ordaindu behar dute oilo hauek hondakin modura kendu diezaieten. Behinola une berezietarako primerako janari izatetik, zabor izatera pasatu dira landa-oiloak.
Itxaropenik badago, baina. Azken urteotan, Europan egoera hau aldatzeko hainbat ekimen agertu dira. Janari gehiago ekoiztu beharrean, enpresa txiki batzuk egun justifikaziorik gabe botatzen ari diren osagaiak «berreskurateko» modua topatu dugu.
Oiloak jatea, janari gutxiago alferrik galtzeko era ezinhobea da. Beharrezkoa dugu zertxobait ikastea eta gure ohiturak pixka bat aldatu beharko ditugu, baina ordainean ia ahaztuta daukagun zaporea berreskuratuko dugu.
Beti gertatzen zaigu gauza bera. Goazen lekura goazela, jendearen arreta pizten duen lehen gauza oilo hitza da. Arrautzak saltzen dituzue? Galdetu ohi digute. Oso barneratuta dugun zerbait da: oiloak arrautzak ematen ditu, oilaskoa jan egiten
Entsalada hau arina, freskagarria eta edozein momenturako da aproposa, porru-kontserba beti izango dugulako eskuragarri. Gainera, diuretikoa da eta potasio eta bitamina ugari emango dizkizu.
Osasungarria izateaz gain, errezeta hau zaporetsua da, eta prestatzeko oso erreza. Pistoa aldez aurretik egin dezakezu, eta afal orduan berotu, hamburguesak plantxan egiten dituzun bitartean.
